درباره تبت

سلسله کوه‌های هیمالیا که شامل بلندترین قله جهان اورست است از جنوب تا غرب کشیده شده است و سلسله کوه‌های تانگولا در شمال تبت قرار دارند. فلات تبت ازنظر جغرافیایی به بام جان یا سومین قطب جهان معروف است.

منطقه خودمختار تبت سالانه مردم زیادی با عقاید دینی مختلف را از درون و خارج تبت به خود جلب می‌کند. بازدیدکنندگان این منطقه با تجربیات فراموش نشدنی از سرزمین، مردم و تصوف آنجا را ترک می‌کنند.

بزرگ‌ترین قله جهان، کوه اورست در تبت واقع شده است. این سرزمین پهناور منبع رودی برای رود یانگ تسه، رود زرد، رود یارلونگ تسونگپو، رود سند و رود گنگ است. تبت به «بام جهان» شهرت دارد و «سومین قطب جهان» محسوب می‌شود.

انسان‌ها حداقل 21 هزار سال قبل در فلات تبت ساکن شدند. بیشتر این جمعیت حدود سال 3 هزار سال پیش جای خود را به مهاجران نوسنگی از شمال چین دادند. البته «شباهت‌های ژنتیکی بین ساکنان عصر پارینه سنگی و جمعیت کنونی تبت وجود دارد». برخی اطلاعات باستان شناسی حاکی از آن است که انسان‌ها ممکن است، نیم میلیون سال قبل، زمانی که هند برای اولین بار در آنجا ساکن شد از تبت گذشته باشند.

شرح تاریخ تبت در سال های متفاوت از حکومت چنگیزخان، سیتو چانگچوب گیالتسن تایلندی، قانون فاگمودروپا، آغاز دودمان دالایی لاما و افسانه‌هایی در مورد سیر تکامل تبت در متن زیر خواهید خواند.

اکثر افرادی که در این سرزمین پهناور زندگی می‌کنند تبتی هستند، گروهی قومی با ویژگی‌های جسوری و بی‌پروایی. مواد غذایی ضروری آن‌ها شامل گوشت گاو، گوسفند و فراورده‌های لبنی است که آن‌ها را از سرماخوردگی‌های شدید مصون نگه می‌دارد. محلی‌های آنجا تحت شرایط آب و هوایی نامناسب کشاورزی می‌کنند. مهم‌ترین محصول کشاورزی آن‌ها جو است که زان بای معروف و شراب جو از آن به دست می‌آیند. پوشاک محلی مردم تبت معمولاً ضخیم، گرم و گشاد با کمر پهن و آستین‌های بلند و دامن است. هادا (Hada)، روسری مخصوص جشن‌ها و آئین‌‌ها، بسیار موردتوجه است. مردم در اینجا زمانی که به مراسم جشن، استقبال، بازدید از بزرگ‌ترها و یا دیدن شخصی از خارج می‌روند، هادا را به نشانه‌ی احترام پیشکش می‌کنند. این سرزمین به «دریای رقص‌ها و آواز» که مردم از آن‌ها لذت می‌برند، شهرت دارد. مردم این سرزمین در جشنواره‌های تبتی در مسابقات کشتی، اسب سواری و تیر و کمان شرکت می‌کنند. این فرصت رادارید که از خانه‌ها دیدن کنید و اطلاعات بیشتری را فراگیرید.

دین و مذهب در تبت به خاطر تاریخ طولانی آن داستان‌های متفاوتی دارد؛ اما به طورکلی مذهب تبت به سه دسته اصلی آنیمیسم (روح/جان باوری)، بون و بودا تقسیم می‌شود.

آموزه‌های بون به خوبی در ژانگ ژونگ پذیرفته شدند. ژانگ ژونگ ایالتی مستقل با زبان، ادبیات و فرهنگ خاص خود بود. این ایالت به سه بخش تقسیم شد. مذهب بون به سه مرحله مجزا تقسیم شده است که عبارت‌اند از: بون قدیمی، بون یونگ درونگ و بون جدید.

معرفی رسمی کتاب مقدس بودائی به تبتی در طول سلطنت بیست و هشتمین پادشاه یورلنگ یعنی پادشاه لاتو توری نیانتسن، حدود سال 500 بعد از میلاد اتفاق افتاده است، البته این کتاب در آن زمان ترجمه نشد. پس ازآن، سی و سومین پادشاه تبت، سونگ تسن گامپو این کتاب را ترجمه کرد.

کوبلای خان بودیسم را مذهب رسمی مغولستان کرد و چوگیال فاگپا را اولین رهبر مذهبی و سکولار تبت معرفی کرد. مهم‌ترین آموزه‌های بودیسم در ارائه لامریم جمع آوری شده است نه برخلاف آموزه‌های لامدری ساکیا.

تبت در همسایگی رشته کوه‌های هیمالیا با میانگین ارتفاع بین 4000 تا 5000 متر قرار دارد. بسیاری از مرتفع‌ترین قله‌های جهان ازجمله اورست در مرز تبت واقع شده اند، چنان که اصطلاح «بام جهان» یا «سومین قطب جهان» برازنده آن است.

اقتصاد تبت تحت کنترل کشاورزی معیشتی قرار دارد. به دلیل محدود بودن زمین‌های زراعی، پرورش احشام، من جمله گوسفند، گاو، بز، شتر، گاومیش، الاغ و اسب، شغل اصلی مردم به ویژه در فلات تبت است. عمده محصولات کشاورزی این سرزمین شامل جو، گندم، گندم سیاه، چاودار، سیب زمینی، جو دوسر، کلزا، پنبه و سبزیجات و میوه‌های متنوع است. اقتصاد این سرزمین در سال‌های اخیر چندساختاری شده است و صنایع ثالث و کشاورزی در کنار هم پیشرفت کرده‌اند.

چین آرایش کاملی از ادارات دولتی و حزبی برپا کرده است تا تبت را نیز مانند چین اداره کنند. در خود لهاسا بیش از 60 اداره و کمیته وجود دارد که همه‌ی آن‌ها مستقیماً زیر نظر ادارات ملی پکن هستند. ازاین رو، تبت فقط به حرف «خودمختار» است و در حقیقت، منطقه‌ی خودمختار تبت دارای استقلال کمتری از استان‌های چین است.

زبان تبتی شباهت زیادی به برمه‌‌ای و زونگخا دارد و با زبان چینی بیگانه است. بسته به گویش استفاده شده در زبان تبت، این زبان ممکن است آهنگین یا غیر آهنگین باشد. مردم شهرها زبان چینی را خیلی سلیس صحبت می‌کنند اما در روستاها ممکن است اصلاً متوجه صحبت آن‌ها نشوید.